Ζωή στο φεγγάρι. (οι "άνθρωποι¨.... νυχτερίδες!!!)

Γράφει ο Κώστας Δελήμπασης.

Κι όμως, η ύπαρξη ζωής στο φεγγάρι είναι γνωστή από το 19^ο αιώνα. Τον Αύγουστο του 1835 η είδηση κυκλοφόρησε στις Αμερικανικές εφημερίδες και δημιούργησε πραγματική αίσθηση. Για τουλάχιστο 15 ημέρες ο ενδιαφέρον της κοινωνίας της Νέας Υόρκης περιστρεφόταν γύρω από τις συνταρακτικές αποκαλύψεις της New York Sun η οποία παρουσίασε σε συνέχειες τα αποτελέσματα των απίστευτων παρατηρήσεων. 
Ο Αύγουστος του 1835 είναι μήνας σημαδιακός για τα ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο. Η New York Sun ήταν μια μικρή εφημερίδα της Νέας Υόρκης με ημερήσια κυκλοφορία περίπου 4.000 φύλλα. Στις 25 του μηνός και στη 2^η σελίδα της εφημερίδας εμφανίστηκε ένα άρθρο το οποίο αναφερόταν σε μια σειρά συγκλονιστικών ανακαλύψεων που έγιναν από τον sir John Herschel μέσω ενός τηλεσκοπίου νέας τεχνολογίας που είχε στηθεί κάπου στο Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, και οι οποίες είχαν δημοσιευθεί στο Edinburgh Journal of Science.


Οι παρατηρήσεις αυτές απεκάλυπταν την ύπαρξη μιας ποικιλίας ζωικών μορφών στην επιφάνεια της σελήνης. Βίσονες, κάστορες, πλούσια χλωρίδα, αλλά και ίχνη κτισμάτων από τα οποία έβγαινε καπνός, κάτι που υποδήλωνε την ύπαρξη και νοήμονος ζωής. Τη 4^η μέρα των αποκαλύψεων παρουσιάστηκαν οι άνθρωποι νυχτερίδες:

«...Ήταν μέσου ύψους 1,30m. Η επιφάνεια του σώματος εκτός από το πρόσωπο ήταν καλυμμένη από κοντό χαλκόχρωμο τρίχωμα και είχαν φτερά τα οποία έμοιαζαν να αποτελούνται από μια λεπτή μεμβράνη και εκτείνονταν από τους ώμους μέχρι χαμηλά στα πόδι...
.... Έγινε αντιληπτό ότι τα φτερά τους είχαν μεγάλο άνοιγμα και έμοιαζαν, από άποψη δομής, με αυτά των νυχτερίδων. ...Τα πλάσματα είχαν απόλυτο έλεγχο των φτερών, καθώς τα είδαμε να τα τινάζουν καθώς έκαναν μπάνιο και μετά να τα αναδιπλώνουν....»

Την ημέρα που δημοσιεύτηκε η αναφορά για τους ανθρώπους-νυχτερίδες, η NY Sun έφτασε την εκπληκτική, για την εποχή, κυκλοφορία των 19.360 φύλλων, νούμερο που την έκανε την 1^η σε κυκλοφορία εφημερίδα στον κόσμο. Όμως ενώ οι αναγνώστες περίμεναν νέες ανακαλύψεις η εφημερίδα ανακοίνωσε την καταστροφή του τηλεσκοπίου, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή των παρατηρήσεων.
Στην πραγματικότητα ο sir John Herschel βρισκόταν στη Νότιο Αφρική για αστρονομικές παρατηρήσεις, όμως το τηλεσκόπιο που περιέγραφε η NY Sun δεν υπήρχε. Το Edinburgh Journal of Science είχε ήδη από καιρό αναστείλει την έκδοσή του και προφανώς δεν είχε δημοσιεύσει τέτοιες ιστορίες. Στις 16 Σεπτεμβρίου 1835 η NY Sun παραδέχθηκε ότι επρόκειτο για μια κατασκευασμένη ιστορία. Το παράξενο είναι ότι το κοινό έδειξε να διασκεδάζει και όχι να αγανακτεί, ενώ η NY Sun διατήρησε την κυκλοφορία που της χάρισε η ιστορία. Την επόμενη χρονιά μάλιστα έφτασε το ασύλληπτο νούμερο των 30.000 φύλλων την ημέρα.
Η ιστορία των ανθρώπων-νυχτερίδων και της ζωής στο φεγγάρι αποτελούν σταθμό στην ιστορία των ΜΜΕ στις ΗΠΑ και κατ' επέκταση σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Sun πούλησε ένα μύθευμα ως πραγματική είδηση και κατόρθωσε να κατακτήσει την κορυφή των εφημερίδων της εποχής. Τα βασικά συστατικά της ιστορίας ήταν τα εξής:

• αντικείμενο (το φεγγάρι) γνωστό και οικείο σε όλους

• κατανοητή από το μέσο πολίτη (οι μορφές ζωής που ανακαλύφθηκαν ήταν είτε ταυτόσημες με άλλες της Γης, είτε διασταυρώσεις γνωστών ειδών, ώστε να υπάρχει και ένα στοιχείο εξωτικότητας)

• άκρως εντυπωσιακή, έως εξωφρενική σε ότι αφορά το περιεχόμενό της

• στηριγμένη σε μια τεχνική εξέλιξη (επαναστατικό τηλεσκόπιο) την οποία ο μέσος πολίτης δεν μπορούσε να ελέγξει

• δύσκολο να επαληθευθεί με βάση τα τεχνικά (παρατηρήσεις άλλων τηλεσκοπίων) και επικοινωνιακά (επαφή με Herschel) μέσα της εποχής

Ουσιαστικά εγκαινιάστηκε ένα νέο είδος δημοσιογραφίας που στόχο έχει τον εντυπωσιασμό, έστω και πρόσκαιρο και όχι την ενημέρωση. Μια πιο πρόσφατη εκδοχή είναι εκείνη που θέλει ένα εντυπωσιακό, πολλά υποσχόμενο τίτλο (πχ «εντυπωσιακές αποκαλύψεις»), έστω και αν το περιεχόμενο του άρθρου ή του τηλεοπτικού δελτίου δεν έχει τίποτε καινούριο να προσθέσει στο θέμα που πραγματεύεται.

ΠΗΓΉ: